Ahşap Oymacılık Nedir, Tarihi, Günümüzdeki Durumu, Kursları

Ağaç oymacılığı / Ahşap oymacılığı ile ilgili bilgiler, ahşap oymacılık nedir?

Ahşap oymacılığı diğer adıyla ağaç oymacılığı, tahta levhaları arzu edilen biçimde kesip oymak olarak tanımlanabilir. Oymak terimi, bir yüzeyi oyarak derin hale getirmek, kazımak anlamındadır. Geçmişten bugüne anlamı yanlış anlaşılarak yüzeyi düz bırakılarak kesilen şekillerin de oymak olarak adlandırılması doğru değildir.

Binlerce yıl öncesinden beri ağacın, ahşabın dayanıklı olması, öz sıcaklığı ve kendine has dokusu onun sürekli olarak kullanılan bir malzeme olmasını sağlamıştır. Tarih öncesi çağlardan beri ahşap dayanıklılığı, öz ısısı ve dokusuyla kullanım sürekliliği gösteren bir malzeme olmuştur. Ağaç yontma, oyma, işleme yapılarak bezeme ve kullanım eşyası haline dönüştürülmüştür ve bu ahşap sanatına ‘’Ahşap İşçiliği’’, ‘’Ahşap Oymacılığı’’ veya ‘’Ağaç Oymacılığı’’ denir. Ahşap oymacılığı mimari alanında da kullanılmıştır ve hala günümüzde kullanılmaktadır.

Ağaç Oymacılığı geçmişten günümüze bir kültür, bir sanat olarak devam etmiştir ve ananevi sanatlarımız arasında önemi ve yeri büyüktür. Türkler, ağaç oymacılığında ahşabı tüm detayları ile kullanmışlardır.

Tarih öncesi zamanlardan itibaren ahşap bir yapı malzemesi olarak kullanılmış, dayanıklılığı, öz ısısı ve dokusuyla kullanım sürekliliği gösteren bir malzeme olmuştur. Ahşabın kullanım yöntemleri zaman içerisinde değiştirilmiş ve geliştirilmiştir. Türkiye’de geleneksel ağaç oymacılığı sanatının değişimi, birçok kültürel etkileşim ve şekillenmenin etkisi ile orantılı devam etmiştir.

Ahşap oymacılığı kursu hangi illerde yapılır diye bakacak olursak, ülkemizde ahşap sanatını devam ettirmek, nesilden nesle taşımak için birçok ahşap oymacılığı kursu vardır. En bilinen ahşap oymacılığı kursu olan şehirler İzmir ve Bursa’dır. İzmir ahşap oymacılığı kursu ve ahşap oymacılığı kursu Bursa önemli bir kitlenin dikkatini çekmektedir.

Ağaç-ahşap işçiliği, Anadolu topraklarında Selçuklu döneminde ilerleme göstermiş, kendine has bir biçim almıştır. Selçuklu İmparatorluğu Beylikler döneminde çoğunlukla cami kapıları, mihraplar, mobilya dolap kapakları tarzı mimari eşyalar üstün bir işçilikle ağaç işçiliğinde öne çıkmıştır. Ağaç oyma sanatı, 11'inci yüzyıldan itibaren Anadolu Selçuklularında önemli bir gelişme göstermiştir. Selçuklu ağaç oymacılığında; geometrik, bitkisel, mührü Süleyman motifi, kabartma eski yazı ibareleri kullanılmıştır. Selçuklu olmalarındaki geometrik ve süsleme, 15'inci yüzyıl Osmanlı sanatında zengin çiçekli teknikle sürdürülmüştür. Yine Osmanlı Dönemi'nde 14'üncü yüzyıldan itibaren ağaç kakma sanatı başlamıştır. Ağaca değişik renk ve cins ağaçlarla kakma yapıldığı gibi; daha çok sedef, fildişi, altın, gümüş, kemik ve değerli taşlar kullanılmıştır. Geleneksel kültür unsurlarımızın bugüne ulaşmasının sağlayan el sanatlarımız, Türk insanının el emeği ve göz nurudur. Osmanlı Dönemi ahşap oymacılığında sadelik ön planda tutulmuştur ve ağaç, çoğunlukla sehpa, kavukluk, yazı takımı, çekmece, sandık, kaşık, taht, rahle, Kuran muhafazası, pencere, dolap kapağı, kiriş, konsol, sütun başlığı, tavan, mihrap, minber, sanduka gibi mimari objelerde çalışılmıştır.

Ahşap oymacılığında kullanılan ağaçlar hangileridir?

Ahşap oymacılığında kullanılan ağaçlar abanoz, sedir, armut, gül ve ceviz ağaçları olmuştur. Ahşap oymacılığı dışında kündekari, kabartma-oyma, kafes gibi teknikler uygulanmıştır.

Türkler Orta Asya’dan başlayarak ağaç oymacılığı sanatını icra etmiştir. Göçebe yaşam sona erip yerleşik düzene geçildikten sonra daha kalıcı eserler bırakmaya başlamıştır. Osmanlı dönemine kadar olan ve Selçuklu dönemini de kapsayan zaman diliminde, cami minberleri, kapı ve pencere kanatları, sandukalar, Kur’an mahfazaları ve rahleler ahşap oymacılığının bir hayli ilerlemiş ve gelişmiş oluşunu kanıtlamaktadır.